Phong trào thi đua “Thái nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” - nhìn lại một chặng đường

Thứ nhất, công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, hưởng ứng phong trào được quan tâm, triển khai kịp thời
Tỉnh Thái Nguyên tiếp tục xác định xây dựng nông thôn mới là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung chỉ đạo nhằm phát triển kinh tế - xã hội một cách toàn diện; để triển khai kịp thời, có hiệu quả các văn bản chỉ đạo, cơ chế, chính sách của Trung ương, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, ban hành Chương trình hành động, Nghị quyết chuyên đề, các cơ chế chính sách hỗ trợ và văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các cấp, các ngành về xây dựng nông thôn mới. Các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tổ chức phát động, hưởng ứng phong trào thi đua cùng với với việc triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành, cấp mình, gắn phong trào thi đua với thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hàng năm; thực hiện rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, vận dụng sáng tạo các quy định pháp luật để thực hiện phong trào thi đua đạt hiệu quả cao, đồng thời chủ động ban hành các cơ chế, chính sách mới, các văn bản hướng dẫn thực hiện đồng bộ và phù hợp với điều kiện triển khai trên thực tế. Trong đó, trọng tâm chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh đổi mới nội dung, phương thức nhằm huy động đông đảo các cấp, các ngành, các tầng lớp Nhân dân tham gia hưởng ứng phong trào.
Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, truyền thông, báo chí góp phần nâng cao nhận thức, lan tỏa mục đích, ý nghĩa của phong trào
Các cơ quan truyền thông, báo chí đẩy mạnh công tác tuyên truyền, mở rộng các chuyên trang, chuyên mục, tăng cường thời lượng, bám sát cơ sở nhằm phát hiện, biểu dương và nhân rộng các điển hình tiên tiến, các sáng kiến, kinh nghiệm hay, các mô hình, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong thực hiện phong trào thi đua. Nhiều tin, bài, phóng sự, ký sự, phim tư liệu, chuyên đề được đăng trên các Đài, Báo Trung ương và địa phương, trên các trang thông tin điện tử, trang mạng xã hội đăng tải các Infographic, video clip, poster, banner,... về mục tiêu, hướng dẫn triển khai, kết quả, gương điển hình trong thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Giai đoạn 2021-2025, đã có trên 38.600 tin, bài, phóng sự, ký sự, phim tư liệu, chuyên đề được đăng tải trên các Đài, Báo Trung ương và địa phương, trên các trang thông tin điện tử, trang mạng xã hội về mục tiêu, hướng dẫn triển khai, kết quả, gương điển hình trong thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới; các địa phương đã tổ chức trên 200 cuộc thi tìm hiểu kiến thức, tuyên truyền về Chương trình xây dựng nông thôn mới; tổ chức 850 lớp tập huấn cho 42.500 lượt học viên; 3.200 buổi tuyên truyền cho 160.000 lượt người tham gia; tổ chức 16 hội thảo chuyên đề về Chương trình xây dựng nông thôn mới, Chương trình OCOP với hơn 960 lượt đại biểu tham dự về các chủ trương, cơ chế chính sách về nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, phát triển sản phẩm OCOP; chuyển đổi số, xây dựng xã, xóm nông thôn mới kiểu mẫu, nông thôn mới thông minh. Với nhiều cách làm phong phú, sáng tạo, nhiều chương trình, chuyên mục sát đúng với thực tiễn qua đó góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên và Nhân dân về mục đích, ý nghĩa, nội dung của phong trào thi đua.
Thứ ba, tập trung huy động tối đa các nguồn lực phục vụ xây dựng nông thôn mới
HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 19/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 quy định cơ chế hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; Nghị quyết số 13/2024/NQ-HĐND ngày 6/9/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 19/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 thông qua đó các nguồn lực đầu tư được ưu tiên vào các hạ tầng cơ bản, hỗ trợ tốt cho việc tổ chức sản xuất và sinh hoạt của người dân, nhất là ở những vùng sản xuất tập trung quy mô lớn, khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, đồng thời cơ bản đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, đô thị hóa nông thôn, ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai, cụ thể như: đối với xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới hỗ trợ 5 tỷ đồng/xã và 1.000 tấn xi măng/xã; xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao hỗ trợ 1 tỷ đồng/xã và 600 tấn xi măng/xã; xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu hỗ trợ 2 tỷ đồng/xã và 800 tấn xi măng/xã; huyện đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao hỗ trợ 10 tỷ đồng/huyện và 10.000 tấn xi măng/huyện. Hỗ trợ xây mới Nhà văn hóa - Khu thể thao xóm 500 triệu đồng/công trình; hỗ trợ sửa chữa Nhà văn hóa - Khu thể thao xóm 300 triệu đồng/công trình. Những chính sách hỗ trợ thiết thực này đã tạo nguồn lực quan trọng, góp phần thúc đẩy tiến độ và nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.
Thứ tư, quan tâm, hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp, nông thôn
Tỉnh tăng cường thực hiện chuyển đổi số, kinh tế số, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, ứng dụng công nghệ số trong quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý, hướng dẫn, khuyến khích nông dân thực hiện thương mại điện tử trong nông nghiệp, tập trung vào các sản phẩm nông nghiệp chủ lực. Hiện nay, tổng số hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn tỉnh là 625 HTX với trên 22.900 thành viên; thu nhập bình quân của thành viên và người lao động đạt từ trên 05 - 07 triệu đồng/người/tháng. Nhiều HTX đã tham gia vào liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, xây dựng được nhãn hiệu và nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường, nhất là các sản phẩm chủ lực của địa phương (HTX Chè Hảo Đạt, HTX miến Việt Cường, HTX Chè La Bằng,...). Đối với làng nghề hiện có 277 làng nghề với tổng số hộ tham gia khoảng 14.500 hộ và trên 42.000 lao động, thu nhập bình quân của người lao động đạt trên 05 triệu đồng/người/tháng. Các làng nghề cơ bản đã giải quyết việc làm cho lực lượng lao động nông nhàn, thời vụ; góp phần tăng thu nhập ổn định đời sống cho lao động nông thôn, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã khơi dậy được tiềm năng, thế mạnh của các địa phương về sản phẩm đặc sản, ngành nghề nông thôn; trở thành động lực phát triển kinh tế khu vực nông thôn. Đến nay, Thái Nguyên có 315 sản phẩm OCOP đạt từ 3 đến 5 sao (trong đó 04 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia). Sản phẩm OCOP đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm; có mẫu mã, bao bì đa dạng và thân thiện với môi trường, đang từng bước khẳng định được giá trị và chất lượng trên thị trường, được người dân tín nhiệm. Bên cạnh đó, du lịch nông thôn Thái Nguyên đang thu hút ngày càng nhiều khách trong nước và quốc tế nhờ cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn, văn hóa đặc sắc và các sản phẩm du lịch đa dạng. Các mô hình du lịch trải nghiệm như “homestay nông thôn”, “du lịch xanh”, “tham quan vườn chè, nông trại” được phát triển mạnh. Nhiều điểm đến như vùng chè Tân Cương (thành phố Thái Nguyên), La Bằng, Hoàng Nông (Đại Từ), Trại Cài (Đồng Hỷ) và Khe Cốc (Phú Lương), các bản làng văn hóa dân tộc Tày, Nùng hay các trang trại nông nghiệp sạch đã trở thành điểm nhấn.
Thứ năm, qua tổ chức thực hiện phong trào đã phát hiện, nhân rộng nhiều điển hình tiên tiến, mô hình, cách làm sáng tạo, hiệu quả
Trong quá trình thực hiện phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều mô hình hay, cách làm mới, sáng tạo, nhiều điển hình tiêu biểu có sức lan tỏa, như: Huyện Đại Từ với phong trào “Mở rộng đường xóm 6m”, đề án phát triển du lịch sinh thái La Bằng, Hoàng Nông giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030; huyện Phú Lương với mô hình Sản xuất chè hữu cơ gắn với du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm của HTX chè an toàn Khe Cốc trên địa bàn xã Tức Tranh; mô hình du lịch thảo dược gắn với văn hóa cộng đồng Sán Chay trên địa bàn xã Yên Ninh; Huyện Võ Nhai với mô hình du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, xã Phú Thượng; Huyện Định Hóa với mô hình tái chế chất thải hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp kết hợp với chế phẩm men EMIC bón cho chè Vietgap của Tổ hợp tác tái chế chất thải hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp xóm Phú Ninh, xã Phú Đình. Những mô hình, cách làm sáng tạo nêu trên không chỉ góp phần nâng cao chất lượng tiêu chí nông thôn mới, mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng, khơi dậy tinh thần chủ động, đổi mới và phát triển bền vững ở từng địa phương, từng người dân.
Thứ sáu, việc triển khai hiệu quả phong trào “Thái Nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” đã tạo động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy thực hiện thành công Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Với sự lan tỏa của phong trào đến nay tỉnh Thái Nguyên đã hoàn thành và hoàn thành vượt kế hoạch các mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, diện mạo nông thôn khởi sắc rõ rệt, hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ, hiện đại, gắn với quá trình đô thị hóa, chất lượng đời sống vật chất của người dân được nâng cao, một số kết quả nổi bật như:
Hệ thống lưới điện trung, hạ thế được đầu tư đã phủ kín 100% các xã, xóm trên địa bàn tỉnh, cơ bản đáp ứng yêu cầu điện sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh của người dân, toàn tỉnh đã xây dựng mới, cải tạo và nâng cấp 72 trạm điện, 186 km đường điện. Xây dựng mới, cải tạo và nâng cấp được trên 85 km kênh mương, 58 công trình thủy lợi; 356 công trình nhà lớp học, phòng chức năng và các công trình phụ trợ; 109 Trung tâm văn hóa - thể thao xã; 582 Nhà văn hóa và khu thể thao xóm; 26 công trình chợ nông thôn; đầu tư, nâng cấp 01 Bệnh viện đa khoa, 01 Trung tâm y tế cấp huyện và 16 trạm y tế xã, 18 đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông. Tỷ lệ hộ gia đình ở khu vực nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 98%, sử dụng nước sạch đạt chuẩn theo quy định đạt 62%. Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản của tỉnh tăng bình quân 3,8%/năm; giá trị bình quân trên 01 ha đất trồng trọt đạt 135 triệu đồng; giá trị sản phẩm trà đạt 14,8 nghìn tỷ đồng. Thu nhập và đời sống của người dân nông thôn được nâng lên, góp phần đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Chất lượng giáo dục toàn diện được nâng lên, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học được quan tâm đầu tư, xây dựng từng bước chuẩn hoá, hiện đại hoá gắn với xây dựng trường chuẩn quốc gia. 100% các xã trên toàn tỉnh đạt và tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng phổ cập Giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục THCS mức độ 2; đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2; duy trì tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc, trung cấp) đạt trên 96%. Hệ thống y tế cấp xã được tăng cường, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa; bảo đảm mọi người dân được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu và cơ bản có chất lượng. 100% xã đạt tiêu chí Quốc gia về y tế; công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế được tăng cường, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt đạt trên 95%.
Tính đến tháng 5/2025, tỉnh Thái Nguyên có 115/121 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 50 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 12 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, có 07 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới, 02 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình hưởng ứng thực hiện phong trào có một số những hạn chế còn tồn tại sau: Việc tổ chức phong trào thi đua ở một số ít cơ quan, đơn vị chưa được cấp ủy, chính quyền thực sự quan tâm. Ở một số ngành, địa phương phong trào thi đua còn mang tính hình thức, nội dung thi đua chưa phong phú, đa dạng. Cán bộ, công chức tham mưu công tác thi đua, khen thưởng ở một số địa phương, đơn vị chưa chủ động, mạnh dạn tham mưu cho cấp ủy, chính quyền đổi mới công tác thi đua, khen thưởng dẫn đến tổ chức phong trào thi đua hiệu quả chưa cao. Công tác kiểm tra, đôn đốc thực hiện phong trào thi đua ở một số đơn vị địa phương chưa thường xuyên, kịp thời; việc đánh giá sơ kết, rút kinh nghiệm còn hình thức.
Giai đoạn 2025-2030, để tiếp tục hưởng ứng, lan tỏa, thực hiện có hiệu quả phong trào “Thái Nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” góp phần hoàn thành tốt các mục tiêu đặt ra trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tỉnh Thái Nguyên cần tập trung thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:
Một là, tiếp tục bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án xây dựng nông thôn mới và Đề án “Mỗi xã một sản phẩm” do tỉnh ban hành gắn với các chương trình, đề án, kế hoạch thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025-2030. Các cấp, ngành, địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ triển khai thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua trong giai đoạn mới với nội dung, tiêu chí, tiêu chuẩn phù hợp, biện pháp cụ thể, tránh hình thức, lãng phí.
Hai là, đổi mới cách thức phát động và tổ chức phong trào thi đua theo hướng thiết thực, hiệu quả. Chuyển từ phát động thi đua theo hình thức hành chính sang phát động theo chủ đề cụ thể từng năm, từng quý, gắn với các tiêu chí trọng tâm. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá phong trào thi đua riêng cho từng cơ quan, đơn vị phù hợp với đặc thù nhiệm vụ, tránh tình trạng “cào bằng” và chạy theo thành tích. Phân nhóm các địa phương theo điều kiện kinh tế-xã hội để phát động thi đua theo cụm, từ đó có hình thức biểu dương phù hợp và đảm bảo công bằng. Tổ chức lồng ghép giữa phong trào thi đua “Thái Nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” với việc thực hiện “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
Ba là, tăng cường phân cấp, giao quyền chủ động cho địa phương trong tổ chức và đánh giá phong trào thi đua. Cấp tỉnh giữ vai trò định hướng, ban hành kế hoạch khung và tiêu chí đánh giá chung; cấp xã chủ động thiết kế nội dung thi đua sát với điều kiện thực tế địa phương. Mỗi xã hàng năm cần xây dựng 01 mô hình thi đua điểm, do chính địa phương lựa chọn và cam kết thực hiện, có sự giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể. Định kỳ tổ chức hoạt động “chấm thi đua chéo giữa các đơn vị cùng cấp”, ví dụ: các xã cùng cụm chấm chéo kết quả thực hiện phong trào, nhằm đảm bảo khách quan và tạo động lực học hỏi lẫn nhau.
Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức “xây dựng nông thôn mới là quá trình liên tục, thường xuyên, có điểm bắt đầu nhưng không có điểm kết thúc”, xây dựng nông thôn mới đảm bảo thực chất, đi vào chiều sâu, bền vững, lấy người dân làm chủ thể tham gia và hưởng thụ thành quả của nông thôn. Các cơ quan truyền thông, báo chí đẩy mạnh công tác tuyên truyền, mở rộng các chuyên trang, chuyên mục, tăng cường thời lượng, bám sát cơ sở nhằm phát hiện, biểu dương và nhân rộng các điển hình tiên tiến, các sáng kiến, kinh nghiệm hay, các mô hình, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong thực hiện phong trào thi đua. Đổi mới nội dung truyền thông phong trào theo hướng gần dân, dễ tiếp cận: sử dụng mạng xã hội, pano trực quan, video ngắn, xây dựng các “bản tin nông thôn mới” định kỳ để tuyên truyền.
Năm là, tổ chức tuyên dương và khen thưởng kịp thời cá nhân, tổ chức có thành tích tiêu biểu trong thực hiện phong trào. Hằng năm, nghiên cứu tổ chức Lễ tôn vinh điển hình phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới cấp tỉnh, trong đó vinh danh không chỉ tập thể mà còn cá nhân, hộ gia đình, tổ chức đoàn thể có thành tích tiêu biểu. Khuyến khích Mặt trận Tổ quốc và các hội, đoàn thể tổ chức các cuộc thi, hoạt động thi đua chuyên đề như: “Chi hội phụ nữ kiểu mẫu”, “Thôn, xóm 3 sạch”, “Hội nông dân với cây trồng OCOP”. Chỉ đạo điểm, rút kinh nghiệm để nhân rộng cách làm hay, mô hình mới, hiệu quả; tổ chức sơ kết, tổng kết Phong trào thi đua theo đúng tiến độ.
Sáu là, thiết lập cơ chế giám sát và phản hồi phong trào thi đua từ cơ sở. Phong trào thi đua phải gắn với sự đánh giá và phản hồi từ chính người dân, cộng đồng là đối tượng hưởng thụ và cũng là người thực hiện. Nghiên cứu thiết lập hòm thư thi đua tại xã, mở chuyên mục “Góp ý phong trào” trên cổng thông tin điện tử các xã để tiếp nhận phản ánh, đánh giá. Định kỳ khảo sát mức độ hài lòng của người dân về phong trào thi đua và công bố công khai để điều chỉnh nội dung, phương thức tổ chức phù hợp.
Bảy là, tăng cường công tác sơ kết, tổng kết và rút kinh nghiệm. Bên cạnh tổng kết toàn tỉnh cuối năm, cần khuyến khích tổ chức sơ kết theo cụm địa phương để chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Hồ sơ tổng kết phong trào cần đi kèm phân tích nguyên nhân đạt hoặc chưa đạt, bài học kinh nghiệm, sáng kiến đề xuất, thay vì chỉ nêu số liệu hoặc thành tích. Nghiên cứu xây dựng, biên soạn bộ tài liệu “Những mô hình hay, cách làm sáng tạo trong thi đua xây dựng nông thôn mới tỉnh Thái Nguyên”, cập nhật định kỳ để làm tư liệu tập huấn, tham khảo.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Quyết định số 587/QĐ-TTg ngày 18/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch tổ chức thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025;
2. Kế hoạch số 108/KH-UBND ngày 13/7/2022 của UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức thực hiện phong trào thi đua “Thái Nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025;
3. Báo cáo số 116/BC-UBND ngày 13/6/2025 của UBND tỉnh Thái Nguyên tổng kết thực hiện phong trào thi đua “Thái Nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025.