Nâng cao nhận thức và kỹ năng số toàn dân: kinh nghiệm triển khai phong trào “bình dân học vụ số” tại Thái Nguyên

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai được thực hiện quyết liệt với quyết tâm chính trị mạnh mẽ
Ngay sau khi nhận được chỉ đạo từ Trung ương và Ban Chỉ đạo tỉnh về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên đã kịp thời ban hành nhiều văn bản quan trọng để triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”, cụ thể như: Kế hoạch số 02-KH/BCĐ ngày 22/5/2025 của Ban Chỉ đạo phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; Quyết định số 234/QĐ-UBND ngày 05/02/2025 của UBND tỉnh ban hành Đề án Phát triển Năng lực số tỉnh Thái Nguyên năm 2025; Kế hoạch số 237/KH-UBNd ngày 13/12/2024 của UBND tỉnh về triển khai Chương trình “Bình dân học AI” giai đoạn 2024-2025 tại tỉnh Thái Nguyên; Kế hoạch số 156/KH-UBND ngày 24/6/2025 của UBND tỉnh triển khai thực hiện Phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Ngày 16/4/2025, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 14/CT-UBND về việc phát triển đột phá nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo của tỉnh Thái Nguyên. Trong đó đặt ra mục tiêu hoàn thành đào tạo tập huấn sử dụng AI cho toàn bộ lực lượng lao động của tỉnh với khoảng 400 nghìn người; tập trung nghiên cứu, xây dựng các chính sách đặc thù để thu hút, tuyển dụng nhân lực chuyển đổi số tại các cơ quan nhà nước; chính sách ưu đãi để thu hút các doanh nghiệp tham gia đào tạo nhân lực trong các lĩnh vực khoa học công nghệ và chuyển đổi số.
Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về chuyển đổi số được triển khai đồng bộ, đa dạng về phương pháp, hình thức góp phần thay đổi thói quen, hành vi, kỹ năng số
Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về chuyển đổi số đóng vai trò then chốt trong việc triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Tính đến ngày 19/7/2025, các cơ quan thông tin, báo chí của tỉnh đã đăng, phát tổng cộng 2.107 tin, bài, chương trình, chuyên mục liên quan đến phong trào, đạt bình quân 7 tin, bài mỗi ngày, góp phần lan tỏa thông tin rộng rãi đến người dân. Đặc biệt, công tác truyền thông được thực hiện thông qua mạng lưới nhân sự nòng cốt gồm 324 thành viên theo Quyết định số 103/QĐ-KHCN ngày 11/4/2025 của Sở Khoa học và Công nghệ cùng 2.255 tổ trưởng tổ công nghệ số cộng đồng. Song song với đó, 26.056 lớp bồi dưỡng, tập huấn đã được tổ chức nhằm cập nhật, nâng cao hiểu biết về chuyển đổi số và kỹ năng số cho cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước. 100% các thôn, xóm trên địa bàn đều lồng ghép nội dung tập huấn vào các buổi họp, sinh hoạt thường kỳ, đảm bảo kiến thức đến tận cộng đồng dân cư. Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập 2.255 tổ công nghệ số cộng đồng với gần 14.000 thành viên tham gia, từ đó phổ cập kỹ năng số cho 847.082 người dân; đồng thời tổ chức 60 buổi tập huấn với 674 lượt người thuộc nhóm dân cư nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận, sử dụng các dịch vụ nền tảng số. Những con số này cho thấy hiệu quả bước đầu của công tác tuyên truyền trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho toàn dân, tạo tiền đề cho việc triển khai các giai đoạn tiếp theo của phong trào.
Sự lan tỏa của Phong trào “Bình dân học vụ số” đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh
Qua triển khai sâu rộng phong trào, tỷ lệ tiếp cận, hiểu biết và ứng dụng chuyển đổi số tại tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những kết quả tích cực ở các đối tượng khác nhau. Cụ thể, khoảng 82% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, nắm vững kiến thức và kỹ năng số, đồng thời sử dụng hiệu quả các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc. Học sinh trung học và sinh viên được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng số nhằm phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, đồng thời có kỹ năng an toàn trong học tập và tương tác xã hội trên môi trường số, đạt tỷ lệ 100%. Đối với người dân trong độ tuổi trưởng thành, tỷ lệ có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số, sử dụng thành thạo thiết bị thông minh để khai thác thông tin, tiếp cận nền tảng, dịch vụ số thiết yếu và bảo vệ bản thân trên môi trường số đạt 91%. Trên nền tảng VneID, tỷ lệ người dân được xác nhận phổ cập trí thức và kỹ năng số đã kích hoạt 835.382/873.857 tài khoản, tương ứng 75,7%. Trong người lao động tại doanh nghiệp, hợp tác xã và liên hợp tác xã, tỷ lệ có kiến thức cơ bản về công nghệ số, kỹ năng số và khả năng sử dụng thiết bị thông minh để nâng cao năng suất lao động đạt 80%.
Công tác học tập, trao đổi kiến thức trên môi trường số cũng ghi nhận hiệu quả rõ rệt. Trên nền tảng LuyenAI.vn và nhóm Bình dân học AI - Thái Nguyên trên Zalo hiện có 308 thành viên nòng cốt cấp tỉnh. Lớp học tại nhóm “Xứ Trà học AI” đã ghi nhận 3.555 bài viết chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, 22.035 lượt thích thể hiện sự hưởng ứng tích cực, cùng 4.165 bình luận minh chứng cho tinh thần thảo luận sôi nổi của cộng đồng. Ngoài ra, người dân, cán bộ, cơ quan và đơn vị đã tiếp cận và sử dụng hơn 50 dịch vụ, nền tảng số trong các lĩnh vực, ngành nghề, tiêu biểu như: LGSP, Một cửa điện tử, Cổng Dịch vụ công tỉnh, thư điện tử công vụ, chữ ký số, VneID, hồ sơ sức khỏe điện tử, Hệ thống bệnh án điện tử, Sổ tay Đảng viên điện tử. Trong lĩnh vực giáo dục, các nền tảng như Học bạ số và LuyenAI.vn được triển khai nhằm phục vụ học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, góp phần nâng cao năng lực học tập và sáng tạo trong môi trường số.
Tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên, thực hiện Nghị quyết số 43-NQ/ĐU ngày 11/7/2024 của Ban Chấp hành Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về thúc đẩy chuyển đổi số đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Hướng dẫn số 49-HD/ĐU ngày 11/4/2025 của Đảng ủy Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về hưởng ứng và triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”; cùng với Kế hoạch số 237/KH-UBND ngày 13/12/2024 của UBND tỉnh Thái Nguyên về triển khai Chương trình “Bình dân học AI” giai đoạn 2024-2025 và các văn bản có liên quan của Trung ương, của tỉnh, Nhà trường đã tích cực triển khai đồng bộ nhiều hoạt động. Kết quả bước đầu cho thấy phong trào đã lan tỏa sâu rộng, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, cụ thể: 100% cán bộ, giảng viên, học viên đã tham gia luyện tập trên nền tảng LuyenAI.vn đạt Đẳng 5 đây được xác định là mốc đánh dấu cá nhân đã hoàn thành Chương trình “Bình dân học AI”, có đủ kiến thức nền tảng và kỹ năng cơ bản để ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công việc chuyên môn và đời sống hằng ngày. Song song với đó, 100% cán bộ, giảng viên đã hoàn thành 3 khóa học cơ bản trên nền tảng https://binhdanhocvuso.gov.vn, giúp củng cố kiến thức nền tảng về chuyển đổi số, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong toàn hệ thống. Ngoài ra, Nhà trường còn chủ động lồng ghép nội dung “Bình dân học vụ số” vào các chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng công nghệ số trong giảng dạy, nghiên cứu và quản lý đào tạo. Việc kết hợp đào tạo, bồi dưỡng về AI trực tuyến và trực tiếp, cùng với cơ chế kiểm tra, đánh giá định kỳ, đã tạo động lực cho cán bộ, giảng viên, học viên chủ động học tập, rèn luyện kỹ năng số. Những kết quả trên bước đầu khẳng định phong trào “Bình dân học vụ số” tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên đã đi vào chiều sâu, có sức lan tỏa, góp phần hình thành đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên có tri thức và năng lực số, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong giai đoạn mới.
Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, việc triển khai phong trào cũng gặp một số khó khăn, hạn chế còn tồn tại như: nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của chuyển đổi số, đặc biệt đối với các nhóm yếu thế. Mặt bằng nhận thức về công nghệ số còn chênh lệch, đặc biệt tại khu vực nông thôn, miền núi. Một bộ phận người dân vẫn còn tâm lý e ngại, ảnh hưởng đến tốc độ phổ cập. Nguồn nhân lực hỗ trợ chuyển đổi số tại chỗ còn mỏng, nhiều nơi thiếu nhân sự có khả năng “cầm tay chỉ việc”. Thiết bị cần thiết như: điện thoại thông minh, máy tính bảng của một bộ phận người dân chưa đáp ứng yêu cầu để cài đặt, truy cập các ứng dụng gây cản trở phạm vi tiếp cận triển khai đại trà. Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Phong trào “Bình dân học vụ số” tỉnh Thái Nguyên cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp cụ thể sau:
Thứ nhất, tiếp tục lan tỏa và đẩy mạnh phong trào “Bình dân học vụ số” theo hướng sâu rộng, hiệu quả, tập trung vào ba trọng tâm: phổ cập kiến thức - phát triển kỹ năng - xây dựng cộng đồng số địa phương. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực tại chỗ, phát triển mạng lưới giảng viên, hướng dẫn viên chuyển đổi số tại các xã, phường, khu công nghiệp, trường học, nhằm giải quyết tình trạng thiếu nhân lực hỗ trợ trực tiếp cho người dân. Tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn, chuyên sâu về kỹ năng số và an toàn trên môi trường số cho cán bộ, giáo viên, tổ trưởng tổ công nghệ số cộng đồng. Khuyến khích các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước tham gia huấn luyện, hỗ trợ người lao động nâng cao kỹ năng số phục vụ sản xuất, kinh doanh và quản lý.
Thứ hai, đẩy mạnh ứng dụng AI trong các lĩnh vực cụ thể: tiếp tục triển khai Kế hoạch số 237/KH-UBND ngày 13/12/2024 của UBND tỉnh về triển khai Chương trình “Bình dân học AI” giai đoạn 2024-2025 tại tỉnh Thái Nguyên theo hướng chuyên sâu, ứng dụng trong các lĩnh vực cụ thể.
Thứ ba, tiếp tục nhân tộng các mô hình, cách làm hay, hiệu quả trong việc triển khai phong trào. Thúc đẩy phong trào học tập tự nguyện và cộng đồng số thông qua xây dựng các câu lạc bộ số, nhóm học tập AI, kỹ năng số tại địa phương, trường học, doanh nghiệp để khuyến khích chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau. Triển khai các cuộc thi, hội thi về kỹ năng số, ứng dụng AI, sáng tạo số nhằm tạo động lực, nâng cao tinh thần tham gia tích cực.
Thứ tư, tiếp tục tăng cường tuyên truyền sâu rộng trong hệ thống chính trị và toàn xã hội, nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng và lợi ích thiết thực của việc học tập chuyển đổi số. Qua đó, từng bước hình thành phong trào học tập tự nguyên, rộng khắp hướng đến xây dựng xã hội học tập và công dân số.
Thứ năm, hỗ trợ thiết bị và hạ tầng công nghệ cho các nhóm yếu thế. Cung cấp hoặc cho mượn thiết bị thông minh, máy tính bảng cho các hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, học sinh ở vùng nông thôn, miền núi để tham gia các lớp học số và truy cập dịch vụ số. Nâng cấp và mở rộng hạ tầng mạng internet, wifi tại các khu vực còn khó khăn, đảm bảo khả năng truy cập các nền tảng số.
Thứ sáu, phát triển nội dung và phương pháp học tập linh hoạt, phù hợp từng đối tượng. Xây dựng các nội dung học tập đa dạng, dễ tiếp cận, phù hợp với trình độ và đặc thù của từng nhóm đối tượng: người cao tuổi, học sinh, lao động kỹ thuật, doanh nghiệp nhỏ. Kết hợp linh hoạt hình thức trực tuyến và trực tiếp, lớp học tại cộng đồng, hướng dẫn “cầm tay chỉ việc” để nâng cao hiệu quả tiếp nhận kiến thức. Sử dụng truyền thông đa phương tiện, video ngắn, infographic, minigame trên mạng xã hội để thu hút sự quan tâm và tương tác của người dân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Kế hoạch số 02-KH/BCĐ ngày 22/5/2025 của Ban Chỉ đạo phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên;
2. Kế hoạch số 237/KH-UBNd ngày 13/12/2024 của UBND tỉnh về triển khai Chương trình “Bình dân học AI” giai đoạn 2024-2025 tại tỉnh Thái Nguyên;
3. Kế hoạch số 156/KH-UBND ngày 24/6/2025 của UBND tỉnh triển khai thực hiện Phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
4. Báo cáo số 160/BC-KHCN ngày 25/6/2025 của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Nguyên về kết quả triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên thời gian qua và phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025.
5. https://baothainguyen.vn/nghi-quyet-57/202503/thai-nguyen-55-ngay-dem-tich-cuc-trien-khai-chuong-trinh-binh-dan-hoc-ai-9f51dc4/
6. https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202412/binh-dan-hoc-ai-1610927/