Những chỉ dẫn quý báu trong tác phẩm “Thường thức chính trị” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với công tác xây dựng đảng hiện nay

Trước hết, về vai trò lãnh đạo của Đảng, ngay trong mục 31, tác phẩm “Thường thức chính trị”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “có Đảng lãnh đạo, cách mạng và kháng chiến mới thắng lợi, kiến quốc mới thành công”. Nêu lên luận điểm và Người đã chứng minh tính đúng đắn dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và thực tiễn cách mạng Việt Nam trước khi có Đảng lãnh đạo và sau khi Đảng ra đời. Người đã làm sáng tỏ vị trí, vai trò quyết định của Đảng cộng sản với cách mạng Việt Nam, đồng thời, vai trò lãnh đạo của Đảng đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhìn nhận như một tất yếu cho mọi thắng lợi của cách mạng, xứng đáng là người chèo lái con thuyền cách mạng nước ta đi tới thành công.
Thứ hai, về công tác xây dựng Đảng: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định sứ mệnh cao cả của Đảng, chỉ rõ yêu cầu của một Đảng cách mạng chân chính, trong đó công tác xây dựng Đảng “là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của Nhân dân ta” và xây dựng Đảng trên ba mặt: tư tưởng, chính trị và tổ chức.
Trong xây dựng Đảng về tư tưởng, đây là một công việc quan trọng của Đảng. Bản chất cách mạng và khoa học của Đảng trước hết thể hiện Đảng dựa trên nền tảng tư tưởng cách mạng và khoa học. Do đó, Người yêu cầu mọi cán bộ, đảng viên phải ra sức học tập chủ nghĩa Mác-Lenin để nâng cao trình độ lý luận chính trị, đặc biệt cần chống lại thói xem nhẹ học tập lý luận. Việc nghiên cứu lý luận sẽ giúp mỗi đảng viên nâng cao trình độ lý luận của mình, sẽ có tư duy biện chứng để nhận thức đúng và giải quyết có hiệu quả những vấn đề thực tiễn đặt ra. Cũng từ đó, sẽ “hướng dẫn” quần chúng, hành động mới đúng đắn, mới phát triển được tài năng và lực lượng vô cùng vô tận của mình là quần chúng Nhân dân.
Đối với xây dựng Đảng về chính trị: theo Chủ tịch Hồ Chí Minh bao gồm: đường lối chính trị, tư duy chính trị, xây dựng và thực hiện nghị quyết, xây dựng và phát triển hệ tư tưởng chính trị, củng cố lập trường chính trị, nâng cao bản lĩnh chính trị. Trong đó, đường lối chính trị là vấn đề cốt tử đối với sự tồn tại và phát triển của Đảng. Đảng cần phải đứng trên lập trường, quan điểm, phương pháp của chủ nghĩa Mác-Lênin, để tổng kết những kinh nghiệm thực tiễn và trên cơ sở đó, tập hợp, tổ chức, động viên Nhân dân thực hiện hiệu quả nhiệm vụ cách mạng để biến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng thành hiện thực. Ngoài ra, thông qua xây dựng Đảng về chính trị làm cho mọi cán bộ, đảng viên tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tin tưởng vào con đường phát triển của cách mạng, kiên quyết đấu tranh chống các tư tưởng sai trái, nhận thức lệch lạc.
Trong xây dựng Đảng về tổ chức, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng phải có kỷ luật rất nghiêm, kiên quyết chống lại những hiện tượng phớt kỷ luật, phớt tổ chức. Đảng phải giữ vững chế độ dân chủ tập trung. Phải luôn luôn chỉnh đốn tổ chức, loại bỏ những phần tử xấu ra khỏi Đảng. Phải bồi dưỡng, lựa chọn và dùng cán bộ một cách đúng đắn”[1]. Đây chính là những vấn đề cơ bản, có ý nghĩa then chốt trong xây dựng và chỉnh đốn đảng. Bởi theo Người, sức mạnh của Đảng là sức mạnh của tổ chức, sức mạnh của hệ thống chính trị trong tổ chức từ Đảng, từ trung ương đến cơ sở, từ các cơ quan Nhà nước và các tổ chức đoàn thể, quần chúng. Trong tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ những nguyên tắc cơ bản của tổ chức và sinh hoạt Đảng, đó là toàn thể đảng viên phải thực hiện tính nghiêm minh của kỷ luật Đảng, thực hiện nghiêm nguyên tắc “tập trung dân chủ”, thực hiện nguyên tắc “tự phê bình và phê bình”. Trong tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đặc biệt quan tâm tới việc xây dựng chi bộ, bởi lẽ đối với Đảng, chi bộ là tổ chức hạt nhân, quyết định chất lượng lãnh đạo của Đảng; là môi trường tu dưỡng, rèn luyện, đồng thời là nơi giám sát đảng viên. Vậy nên, “các chi bộ mạnh tức là Đảng mạnh, các chi ủy vững tức là chi bộ mạnh”.
Như vậy, trong tác phẩm “Thường thức chính trị” (1953), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra những chỉ dẫn quan trọng về xây dựng Đảng trên ba mặt: tư tưởng, chính trị, tổ chức. Công tác xây dựng Đảng trên ba mặt có mối liên hệ mật thiết, gắn bó với nhau cùng chung mục đích là làm cho Đảng trở thành bộ tham mưu sáng suốt lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Một đảng có chủ nghĩa Mác-Lenin, có kỷ luật nghiêm khắc, thật thà tự phê bình và phê bình, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân; một đảng đúng đắn về tư tưởng, về chính trị, về tổ chức như Đảng lao động Việt Nam, đó là đảm bảo chắc chắn cho kháng chiến nhất định thắng lợi, kiến quốc nhất định thành công”[2] .
Từ chỉ dẫn quý báu trong tác phẩm “Thường thức chính trị” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến công tác xây dựng Đảng hiện nay
Ra đời cách đây hơn 70 năm, song nghiên cứu tác phẩm “Thường thức chính trị” của Chủ tịch Hồ Chí Minh và đặt trong bối cảnh hiện nay, tác phẩm vẫn vẹn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn - đặc biệt những chỉ dẫn trong công tác xây dựng Đảng mà tác phẩm đề cập tới đã trở thành nền tảng lý luận quan trọng thể hiện trên một số phương diện sau:
Một là, về vai trò lãnh đạo của Đảng
Hơn 90 năm qua, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Thực tiễn lịch sử cách mạng Việt Nam đã chứng minh ở Việt Nam không có một lực lượng chính trị nào khác, ngoài Đảng cộng sản Việt Nam có đủ bản lĩnh, kinh nghiệm, trí tuệ, uy tín và khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thách thức đưa sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Vai trò lãnh đạo của Đảng không chỉ trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc mà cả trong tiến trình lâu dài của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bước vào thời kỳ đổi mới, thành tựu của hơn 40 năm đổi mới của Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đưa quy mô nền kinh tế năm 2024 đạt gần 500 tỷ, tăng gần 100 lần so với năm 1986, đứng thứ 4 Đông Nam Á và thứ 34 thế giới. Đời sống Nhân dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, đến hết tháng 9 năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo giảm 1%, còn 1,93%. Năm 2024, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện với Australia, Pháp, Malaysia; nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược với Brazil; Việt Nam đã có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 4/5 Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc, gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc và Pháp, thiết lập quan hệ đối tác toàn diện với Mông Cổ, Các tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE)[3]... Những kết quả đó là minh chứng rõ nét nhất cho thấy vai trò lãnh đạo của Đảng, đưa đất nước vững bước đi lên và cũng là những cơ sở thực tiễn sinh động nhất để đập tan những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam.
Hai là: đối với công tác xây dựng Đảng
Trong xây dựng Đảng về tư tưởng, Đại hội XIII của Đảng tiếp tục xác định công tác tư tưởng phải kết hợp giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài, làm cho tư tưởng tiến bộ tích cực thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, có tác dụng uốn nắn những biểu hiện lệch lạc, cải tạo những tư tưởng lạc hậu. Xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng trong thời kỳ mới là phải làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như thế giới quan, phương pháp luận Mác - Lênin, Hồ Chí Minh thấm nhuần trong toàn Đảng và giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội. Bên cạnh đó, mỗi cán bộ, đảng viên không những thấm nhuần mà còn biết vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong quá trình xây dựng, xác định, hiện thực hóa đường lối, chủ trương, chính sách. Năm 2025, năm cuối cùng thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và trước thềm Đại hội XIV của Đảng, công tác tư tưởng cần tiếp tục được quán triệt sâu sắc trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân.
Trong xây dựng Đảng về chính trị, phương thức xây dựng Đảng về chính trị là hoạch định đường lối chính trị, tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối đó trong thực tiễn. Vì vậy, trong công tác xây dựng Đảng về chính trị trong hoạch định đường lối là Đảng phải nắm được quy luật phát triển của xã hội, khuynh hướng vận động của thế giới, đất nước nói chung và trong từng giai đoạn nói riêng. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh tinh thần đổi mới phương thức lãnh đạo và phương thức cầm quyền của Đảng. Trong đó, cần đổi mới cách thức ban hành, triển khai các nghị quyết của Đảng, quy phạm hóa các hoạt động sinh hoạt đảng, thực chất đó là vai trò của tập thể lãnh đạo và phải bảo đảm thực sự dân chủ. Mặt khác, trên cơ sở đó phân công cá nhân phụ trách (quản lý- cầm quyền), quy định rõ trách nhiệm cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu. Đường lối lãnh đạo của Đảng thông qua các hoạt động cầm quyền được bổ sung, hoàn thiện, đổi mới, trên cơ sở đó đường lối của Đảng ngày càng đúng đắn hơn, hoạt động cầm quyền ngày càng hiệu lực, hiệu quả hơn, uy tín của Đảng ngày càng cao. Tiến tới chuẩn bị cho văn kiện Đại hội XIV của Đảng, việc nghiên cứu tổng kết lý luận cũng như đánh giá những yêu cầu thực tiễn đang đặt ra là một yêu cầu quan trọng để xây dựng đường lối chính trị của Đảng, định hướng phát triển quan trọng của đất nước trong giai đoạn mới, bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Trong nội dung công tác xây dựng Đảng về tổ chức, nhiều vấn đề lý luận tiếp tục có giá trị thời sự cao. Trước hết, quán triệt và thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ là yêu cầu đặc biệt quan trọng trong tổ chức và hoạt động của Đảng; bảo đảm cho Đảng luôn là một tổ chức thống nhất, đoàn kết, trong sạch, vững mạnh, có sức chiến đấu cao. Thực hiện nghiêm kỷ luật Đảng đặt ra yêu cầu cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra nhận thức đúng, nêu cao trách nhiệm và thường xuyên coi trọng việc tuyên truyền, giáo dục cho tổ chức đảng cấp dưới, đảng viên hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc thi hành kỷ luật trong Đảng. Nâng cao nhận thức đối với cả chủ thể quyết định thi hành kỷ luật cũng như đối tượng bị thi hành kỷ luật hoặc khiếu nại kỷ luật. Khi xem xét, xử lý phải tôn trọng khách quan, có lý, có tình, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm sự bình đẳng, công minh, chính xác, kịp thời, khách quan trong xem xét, thi hành kỷ luật Đảng.
Thực hiện nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình nghiêm túc, đúng đắn. Thông qua tự phê bình và phê bình mới có thể nhận diện và chỉ ra được những nguyên nhân dẫn tới sai lầm, khuyết điểm và đề ra biện pháp khắc phục, sửa chữa. Qua đó, giáo dục, rèn luyện nâng cao nhận thức, phẩm chất, năng lực công tác của cán bộ, đảng viên, đồng thời giúp cho cán bộ, đảng viên khác tránh được những sai lầm, khuyết điểm tương tự.
Những chỉ dẫn quý báu về công tác xây dựng Đảng trong tác phẩm “Thường thức chính trị” của Chủ tịch Hồ Chí Minh dù ra đời cách đây hơn 70 năm nhưng vẫn vẹn nguyên giá trị thời sự. Nghiên cứu tác phẩm đặt trong bối cảnh mới trở thành nền tảng lý luận của công tác xây dựng Đảng, là định hướng quan trọng để Đảng ta tiếp tục giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Trong bối cảnh tình hình hiện nay, với những yêu cầu mới và thách thức mới, công tác xây dựng Đảng cần phải đặc biệt coi trọng, triển khai thực hiện toàn diện, đồng bộ với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và đạt được nhiều kết quả rõ rệt, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đất nước, vững bước tiến vào kỷ nguyên vươn mình./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị Quốc Gia, HN.2011, tập 8, tr. 280
2.Văn kiện ĐHĐB toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
3. Tạp chí Nghiên cứu Hồ Chí Minh; Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh).
4. https://www.qdnd.vn

---