Vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc nhận diện và đấu tranh với thông tin xấu độc trên không gian mạng

Trong thời đại bùng nổ công nghệ số, mạng xã hội đã trở thành kênh thông tin phổ biến, có sức lan tỏa nhanh chóng và ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt của đời sống xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, mạng xã hội cũng đang bị lợi dụng để phát tán nhiều loại thông tin xấu độc. Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị thường xuyên lợi dụng không gian mạng để tung tin giả, tin sai sự thật, xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nhiều thông tin bịa đặt, giật gân, câu view được chia sẻ tràn lan gây hoang mang dư luận, làm xói mòn niềm tin của nhân dân. Một số đối tượng lợi dụng mạng xã hội để kích động bạo lực, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, thậm chí kêu gọi tụ tập đông người trái pháp luật. Đặc biệt, sự phát triển của công nghệ chỉnh sửa hình ảnh, video, giọng nói đã khiến việc tạo ra tin giả ngày càng tinh vi, khó nhận diện. Ngoài ra, một bộ phận người dùng mạng xã hội thiếu kỹ năng chọn lọc, dễ bị cuốn theo những thông tin tiêu cực, vô tình tiếp tay cho việc lan truyền thông tin sai lệch. Thực trạng đó đặt ra thách thức lớn cho công tác quản lý thông tin, định hướng dư luận xã hội, đồng thời đòi hỏi các giải pháp công nghệ hiện đại và sự nâng cao nhận thức của mỗi cá nhân trong việc sử dụng mạng xã hội một cách an toàn, lành mạnh.
          Bên cạnh đó, trong bối cảnh toàn cầu hóa và bùng nổ công nghệ thông tin, truyền thông xã hội đã trở thành môi trường thuận lợi để các thế lực thù địch thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”. Chúng triệt để lợi dụng mạng xã hội để truyền bá quan điểm sai trái, xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Với thủ đoạn tinh vi, các đối tượng này lồng ghép thông tin xấu độc trong những vấn đề nhạy cảm như dân chủ, nhân quyền, tôn giáo, dân tộc nhằm gieo rắc hoài nghi, chia rẽ nội bộ, kích động tư tưởng chống đối. Không chỉ vậy, chúng còn sử dụng mạng xã hội để khuếch đại các vụ việc tiêu cực, thổi phồng hạn chế, khó khăn trong đời sống kinh tế – xã hội, từ đó từng bước làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Nguy hiểm hơn, một bộ phận cán bộ, đảng viên do thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu kỹ năng nhận diện thông tin, đã bị tác động, dẫn đến biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong tư tưởng và hành động. Đây chính là mục tiêu mà các thế lực thù địch hướng tới, bởi nếu không được ngăn chặn kịp thời, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” sẽ làm suy yếu nội bộ, gây mất ổn định chính trị – xã hội. Do vậy, việc đấu tranh, nhận diện và làm thất bại âm mưu này trên không gian mạng là nhiệm vụ cấp thiết, gắn liền với việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và sự ổn định, phát triển của đất nước.
          Một trong những thủ đoạn nguy hiểm nữa của các thế lực thù địch trên mạng xã hội là tìm cách tác động, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Chúng thường xuyên lợi dụng những hạn chế, khuyết điểm trong quá trình phát triển đất nước để thổi phồng, xuyên tạc, nhằm bôi nhọ uy tín, hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng. Bằng cách lan truyền tin giả, thông tin một chiều, bóp méo sự thật, chúng gieo rắc tâm lý hoài nghi, mất niềm tin trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đặc biệt, chúng khai thác những vấn đề nhạy cảm như phòng, chống tham nhũng, giải quyết khiếu nại, đời sống dân sinh… để kích động tư tưởng bất mãn, chống đối. Nếu không cảnh giác, sự suy giảm lòng tin sẽ dẫn tới nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong, gây mất ổn định chính trị, ảnh hưởng trực tiếp đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
          Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành công cụ quan trọng trong việc nhận diện và xử lý thông tin xấu độc trên mạng xã hội. Với khả năng học máy (machine learning) và phân tích dữ liệu lớn (big data), AI có thể tự động quét, thu thập và phân loại khối lượng thông tin khổng lồ được đăng tải hằng ngày. Các thuật toán AI giúp phát hiện nhanh những nội dung bất thường như tin giả, tin xuyên tạc, ngôn ngữ thù hận, hình ảnh, video bị chỉnh sửa. Nhờ công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), AI còn có khả năng phân tích ngữ cảnh, sắc thái, từ đó xác định mức độ độc hại của thông tin. Không chỉ dừng lại ở phát hiện, AI còn hỗ trợ cảnh báo sớm cho cơ quan chức năng và người dùng về nguy cơ lan truyền thông tin xấu độc, đồng thời đề xuất biện pháp ngăn chặn kịp thời. Một số nền tảng còn ứng dụng AI để tự động gỡ bỏ nội dung vi phạm, khóa tài khoản phát tán tin giả, hạn chế mức độ lan tỏa. Bên cạnh đó, AI còn giúp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về các nguồn tin đáng tin cậy, góp phần định hướng dư luận xã hội theo chiều hướng tích cực. Nhờ vậy, việc ứng dụng AI không chỉ nâng cao hiệu quả đấu tranh chống thông tin xấu độc mà còn bảo đảm môi trường mạng trong sạch, lành mạnh, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và củng cố niềm tin của nhân dân.
          Để nâng cao hiệu quả đấu tranh với thông tin xấu độc, cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa trí tuệ nhân tạo (AI) và con người. Trước hết, AI đảm nhận vai trò quét lọc, phân tích dữ liệu lớn, phát hiện nhanh các dấu hiệu bất thường, khoanh vùng những nội dung có nguy cơ độc hại để giảm tải cho con người. Tuy nhiên, do hạn chế về tính linh hoạt và khả năng đánh giá ngữ cảnh xã hội – chính trị, AI cần được con người kiểm chứng, phân tích sâu hơn nhằm bảo đảm tính chính xác và khách quan. Các cơ quan chức năng có thể xây dựng hệ thống giám sát thông minh, trong đó AI tự động cảnh báo, còn chuyên gia phụ trách thẩm định, xác minh và đưa ra quyết định xử lý cuối cùng. Đồng thời, cần đào tạo đội ngũ cán bộ có kiến thức về công nghệ và truyền thông, đủ khả năng vận hành, khai thác AI một cách hiệu quả. Song song, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, kỹ năng số cho người dân để mỗi cá nhân trở thành “lá chắn” trước thông tin xấu độc. Ngoài ra, phải có cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các nền tảng mạng xã hội và đội ngũ chuyên gia công nghệ trong việc phát triển các công cụ AI an toàn, minh bạch. Chỉ khi AI và con người cùng hỗ trợ, bổ sung cho nhau thì mới có thể xây dựng môi trường mạng lành mạnh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng và giữ gìn sự ổn định xã hội.
          Có thể khẳng định, trí tuệ nhân tạo (AI) đang và sẽ trở thành công cụ quan trọng trong việc bảo vệ không gian mạng lành mạnh, an toàn. Với khả năng phân tích dữ liệu lớn, phát hiện nhanh tin giả, tin xấu độc và hỗ trợ định hướng dư luận, AI góp phần quan trọng vào việc ngăn chặn âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Tuy nhiên, AI không thể thay thế hoàn toàn con người mà cần được kết hợp với sự kiểm chứng, xử lý linh hoạt của đội ngũ chuyên gia, cơ quan chức năng và sự cảnh giác của mỗi cá nhân, nhất là mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức. Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa công nghệ hiện đại và con người thì cuộc đấu tranh chống thông tin xấu độc mới đạt hiệu quả, qua đó giữ vững niềm tin của nhân dân, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần ổn định chính trị và phát triển bền vững đất nước./.