Cách mạng Tháng Mười Nga – Sự kiện lịch sử trọng đại tác động sâu sắc đến sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam

Nhìn lại thế kỷ XX, hầu hết các sự kiện lịch sử trọng đại cũng như xu hướng vận động của thế kỷ này đều bắt đầu hoặc ít nhiều chịu ảnh hưởng của Cách mạng Tháng Mười Nga. Thắng lợi của cuộc cách mạng đó không chỉ đánh dấu sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới mà còn tạo tiền đề cho sự ra đời của hệ thống xã hội chủ nghĩa, một chế độ xã hội xóa bỏ mọi áp bức, bất công, đem lại công bằng, bình đẳng, tự do cho con người, đối lập với các chế độ của giai cấp bóc lột trước đó. Sự ra đời của Nhà nước Xô viết và bước phát triển to lớn của Liên xô trong những thập niên đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội, thể hiện đầy đủ sức mạnh và tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội.
Với thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, lần đầu tiên khát vọng của nhân loại về một xã hội tự do, công bằng, bình đẳng, dân chủ đã “trở thành hiện thực trong xã hội, có sức mạnh vô cùng to lớn lôi cuốn hàng ngàn triệu người vào hành động cách mạng vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”[1]. Đánh giá về Cách mạng Tháng Mười Nga, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã có một nhận định tổng quát: “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng Mười chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài ngoài chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế”[2]. Đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam, tác động của Cách mạng Tháng Mười Nga được thể hiện theo nhiều khía cạnh: lựa chọn mục tiêu, con đường cách mạng giải phóng dân tộc; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, xác định nguồn lực quốc gia xác lập mô hình phát triển đất nước.

Sự thật không thể phủ nhận, Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới - Nhà nước Xô viết, sau một thời gian ngắn xây dựng chủ nghĩa xã hội, tuy phải đương đầu với các âm mưu và thủ đoạn chống phá vô cùng tinh vi, xảo quyệt của các thế lực thù địch, nhưng Liên Xô đã đạt được những thành tựu vượt bậc trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học - kỹ thuật, giáo dục, quốc phòng, an ninh, nhanh chóng trở thành cường quốc trên thế giới  vào những năm 50 - 70 của thế kỷ XX; đồng thời có những đóng góp to lớn vào tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại. Trong nhiều thập niên, Liên Xô là thành trì của chủ nghĩa xã hội, là chỗ dựa vững chắc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc, phong trào đấu tranh vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội. Trong phạm vi một quốc gia, Cách mạng Tháng Mười đồng thời giải quyết hàng loạt các mâu thuẫn và thực hiện cùng lúc sự nghiệp giải phóng giai cấp và dân tộc, giải phóng lao động và con người, biến người nô lệ thành người tự do. Nền dân chủ Xô viết với các thiết chế của mình đã vĩnh viễn xóa bỏ những cơ sở kinh tế gây ra tình trạng áp bức, bất công, thủ tiêu chế độ người bóc lột người. Từ đây con người hoàn toàn được giải phóng, nhu cầu, lợi ích, phẩm giá của con người được coi trọng. Trong phạm vi quốc tế, Cách mạng Tháng Mười Nga chỉ ra cho quần chúng lao động bị áp bức, nhất là các dân tộc thuộc địa, lệ thuộc con đường tiếp tục phải đi. Trong cuộc đấu tranh của các nước thuộc địa, Cách mạng Tháng Mười Nga không chỉ tạo nên chỗ dựa và động viên tinh thần mà còn giúp đỡ và ủng hộ về vật chất để phong trào giải phóng dân tộc của các nước nhanh chóng đi đến mục đích cuối cùng, đánh đổ đế quốc, thực dân.

Từ cuối những năm 80 của thế kỷ XX, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu bước vào thời kỳ khủng hoảng, rồi sụp đổ trong những năm 1989-1991. Sự sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu không phải là sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội mà là sụp đổ của một mô hình chủ nghĩa xã hội giáo điều, chậm thay đổi với những biến chuyển to lớn của thời đại, khi cải tổ, cải cách lại xa rời các nguyên tắc của chủ nghĩa Mác – Lênin, từ bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với Nhà nước và xã hội. Chính từ thực tiễn đó là cơ hội cho mỗi quốc gia có được bài học quý giá, nhận thức đánh giá rõ hơn, đúng hơn quy luật vận động, phát triển đi lên chủ nghĩa xã hội, phù hợp với đặc điểm dân tộc mình và xu thế phát triển của thời đại. Mặc dù mô hình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu đã sụp đổ, song quần chúng lao động bị áp bức trên toàn thế giới vẫn có quyền tự hào nói rằng: trên thực tế, trong lòng nhân loại tiến bộ đã, đang và sẽ tồn tại một nền văn hóa tiên tiến đặc trưng - nền văn hóa Tháng Mười vĩ đại.

Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga đã mang luồng ánh sáng mới của thời đại - ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, truyền tỏa đến Việt Nam đúng vào lúc phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân ta đang có sự chuyển biến, giai cấp công nhân có sự phát triển mạnh mẽ về số lượng, góp phần chấm dứt cuộc khủng hoảng về đường lối giải phóng dân tộc vào đầu thế kỷ XX. Cách mạng Tháng Mười Nga đã đưa đến cho cách mạng Việt Nam chủ nghĩa Mác - Lênin, chấm dứt tình trạng khủng hoảng về hệ tư tưởng, để từ đó một đường lối mới, nhân tố mới của một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đã ra đời, mà nội dung cốt lõi của nó chính là lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nhằm mục tiêu giải phóng con người. Chính chủ nghĩa Mác - Lênin đã trở thành hạt nhân cốt lõi của văn hóa trong phát triển và định hướng cơ bản cho đời sống tinh thần của xã hội chúng ta, trong quá khứ, trong hiện tại và cả tương lai sau này. Từ bản Sơ thảo Luận cương năm 1920 của V.I.Lênin về Vấn đề dân tộc và dân tộc thuộc địa, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã đưa ra kết luận sâu sắc chỉ có đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga - con đường duy nhất đúng đắn, cách mạng Việt Nam mới giành được độc lập, tự do thực sự. Tiếp đó, sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930 là kết quả của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt căn bản của cách mạng Việt Nam. Từ đó, con đường cứu nước và giải phóng dân tộc chỉ có thể là con đường cách mạng vô sản, là con đường gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, gắn cách mạng Việt Nam với xu thế thời đại.

Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi, khởi đầu quá trình ủng hộ, giúp đỡ to lớn và toàn diện của Đảng, Nhà nước và nhân dân Liên Xô đối với cách mạng Việt Nam. Thành công của Cách mạng Tháng Mười Nga và thực tiễn hoạt động của chính quyền Xô viết đã để lại nhiều kinh nghiệm có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn rất sâu sắc cho Đảng và nhân dân Việt Nam. Cách mạng Tháng Mười không chỉ soi sáng con đường cách mạng Việt Nam mà còn cổ vũ quần chúng công nhân, nông dân vùng lên làm cách mạng, đánh đổ ách thống trị của thực dân và phong kiến giành chính quyền về tay nhân dân. Chiến thắng vĩ đại của Hồng quân Liên Xô trong đánh bại chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản, buộc chúng đầu hàng vô điều kiện vào ngày 15/8/1945 đã tạo tiền đề rất quan trọng cho nhân dân Việt Nam tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), đưa dân tộc ra tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội; góp phần cổ vũ cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do cho các dân tộc bị áp bức khác trên thế giới.

Vận dụng sáng tạo, phát triển phù hợp những giá trị phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin, những bài học kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Mười Nga vào điều kiện cụ thể của đất nước, cùng với sự giúp đỡ của Liên Xô, của các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách để giành được những thắng lợi vẻ vang trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược, với chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, là Đại thắng mùa Xuân năm 1975 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, là thắng lợi trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc của Tổ quốc, giữ vững chủ quyền lãnh thổ và vững bước trên con đường xã hội chủ nghĩa. Trong những thời điểm phong trào cộng sản và công nhân quốc tế có sự khủng hoảng nghiêm trọng, chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ, trước rất nhiều khó khăn, thử thách lớn, cùng với những biến đổi sâu sắc của thời đại và thế giới, với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá khách quan đúng sự thật,  Đảng ta kiên quyết khắc phục những sai lầm, thiếu sót trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, kiên trì sự nghiệp đổi mới được khởi xướng từ Đại hội VI (12/1986) cho đến nay. Hơn 30 năm đổi mới, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Đảng vẫn luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội trên nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời không ngừng tiếp thu có chọn lọc và vận dụng phù hợp những giá trị của nền văn minh nhân loại để hiện thực hóa con đường cách mạng mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta đã lựa chọn.

Những thắng lợi và thành tựu to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta, đặc biệt là những thành quả trong giai đoạn đổi mới đã góp phần khẳng định tầm vóc lớn lao, ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của Cách mạng Tháng Mười Nga đối với cách mạng thế giới nói chung và cách mạng Việt Nam nói riêng, đồng thời là minh chứng sinh động tính đúng đắn của con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân đã lựa chọn.