Tỉnh Uỷ Thái Nguyên - Trường Chính Trịhttp://truongchinhtrithainguyen.gov.vn/uploads/banners/logo.png
Thứ năm - 15/04/2021 03:40
Hệ thống thiết chế văn hóa có vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống văn hóa của nhân dân, là nơi tổ chức các hoạt động tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, xã hội của địa phương, đáp ứng nhu cầu về hưởng thụ, sáng tạo văn hóa của nhân dân, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, từng bước khắc phục tình trạng chênh lệch về mức hưởng thụ văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí của nhân dân ở các vùng, miền.
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa được xác định là một trong những nội dung trọng tâm của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” góp phần tạo nền tảng vững chắc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, xây dựng nông thôn mới, xây dựng con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Trong những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã và đang chú trọng đầu tư phát triển hệ thống thiết chế văn hóa trên địa bàn để đảm bảo phục vụ nhu cầu tham gia sinh hoạt, hội họp, nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, kết quả đạt được cụ thể ở một số mặt như sau: Ban hành nhiều chính sách hỗ trợ xây dựng các thiết chế văn hóa
Được sự quan tâm, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự vào cuộc đồng bộ của các ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn và sự hưởng ứng, đồng lòng của người dân đã góp phần từng bước củng cố, hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở; tăng về số lượng, quy mô và chất lượng. Các trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn hóa, thể thao được bổ sung, nâng cấp theo hằng năm. UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1319/QĐ-UBND ngày 26/6/2014 phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở giai đoạn 2014 - 2020, định hướng đến năm 2030, theo đó các địa phương đã ban hành cơ chế hỗ trợ đầu tư đối với các thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở phù hợp với điều kiện thực tế: thị xã Phổ Yên hỗ trợ 40 đến 50 triệu đồng/nhà văn hóa; huyện Phú Lương hỗ trợ 30 đến 35 triệu đồng/nhà văn hóa... Đồng thời, tăng cường xã hội hóa, huy động các nguồn vốn đầu tư từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và các nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, dự án khác để xây dựng, sửa sữa và cải tạo các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở; mua sắm trang thiết bị văn hóa, thể thao phục vụ nhu cầu sinh hoạt, vui chơi giải trí, tham gia luyện tập và phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Thực hiện nghi lễ xuống đồng của đồng bào dân tộc Tày xã Phú Đình, huyện Định Hóa
Từng bước hoàn thiện việc xây dựng cơ sở vật chất và hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao (Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thông/ Trung tâm Văn hóa và Truyền thông; Trung tâm Văn hóa - Thể thao/Nhà văn hóa/Hội trường đa năng/Trung tâm Học tập cộng đồng)
Tính đến nay, toàn tỉnh có 9/9 (đạt 100%) huyện, thành phố, thị xã đã thành lập Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thông/ Trung tâm Văn hóa và Truyền thông (trên cơ sở sáp nhập 03 đơn vị là Trung tâm Văn hóa - Thể thao, Đài Truyền thanh - Truyền hình, Thư viện); 178/178 (đạt 100%) xã, phường, thị trấn có Trung tâm Văn hóa - Thể thao/Nhà văn hóa/Hội trường đa năng/Trung tâm Học tập cộng đồng; 2.245/2.335 (đạt 96,14%) xóm có Nhà văn hóa, trong đó có 2.554 nhà văn hóa xóm, tổ (Do thực hiện đề án sáp nhập nhiều xóm, tổ dân phố có trên 2 nhà văn hóa), 1.605 nhà văn hóa (đạt 62,84%) đạt chuẩn theo quy định. Các xóm, tổ chưa có nhà văn hóa hiện đang thực hiện theo hình thức nhà văn hóa liên xóm, tổ hoặc sử dụng các công trình khác phù hợp với điều kiện thực tế. Tỷ lệ thu hút nhân dân đến tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao và các sinh hoạt cộng đồng khác bình quân đạt 45%.
Quan tâm xây dựng thiết chế văn hoá, thể thao phục vụ các nhóm đối tượng đặc thù như: Thanh thiếu niên, nhi đồng và công nhân lao động
Toàn tỉnh hiện có 01 Trung tâm hoạt động Thanh, thiếu niên tỉnh Thái Nguyên; 02 Nhà văn hóa Thiếu nhi cấp huyện tại thành phố Thái Nguyên và huyện Định Hóa; 01 điểm vui chơi giải trí cho trẻ em cấp huyện tại Võ Nhai, 22 điểm vui chơi giải trí dành cho trẻ em ở xã, xóm. 01 Nhà văn hóa Lao động tỉnh Thái Nguyên tại Khu Công nghiệp Sông Công 1; 13 Nhà văn hoá (Nhà đa năng); 46 Nhà thi đấu thể thao, sân thể thao. Bên cạnh đó, Sở Văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Thái Nguyên đã đầu tư 202 bộ trang thiết bị âm thanh, thiết bị thể thao cho Nhà văn hóa các xã, xóm trên địa bàn tỉnh; 22 bộ trang thiết bị vui chơi giải trí cho trẻ em cho xã, xóm; 01 điểm vui chơi (gồm nhà chức năng, thiết bị vui chơi, bể bơi) dành cho trẻ em tại huyện Võ Nhai; xây dựng 178 tủ sách cấp xã. Kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, người thực hiện nhiệm vụ tại các thiết chế văn hóa
Xác định đội ngũ cán bộ, công chức, người thực hiện nhiệm vụ tại các thiết chế văn hóa cơ sở là nhân tố quan trọng quyết định thành công trong công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Thời gian qua, tỉnh đã tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, người thực hiện nhiệm vụ văn hóa cơ sở bằng nhiều giải pháp phù hợp. Về cơ bản đội ngũ này có phẩm chất đạo đức, có năng lực trình độ chuyên môn, có độ thẩm thấu, am hiểu về hoạt động mang tính đặc thù của ngành văn hóa. Toàn tỉnh hiện có 2.885 người đang thực hiện nhiệm vụ tại các thiết chế (cấp tỉnh: 188 người; cấp huyện: 183 người; cấp xã: 178 người; xóm, tổ dân phố: 2.336 người).
Có thể khẳng định, hệ thống thiết chế văn hóa tỉnh Thái Nguyên xây dựng đã thực hiện theo đúng chức năng, vận hành đúng mục đích đã đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, vui chơi giải trí của người dân. Góp phần làm chuyển biến nhận thức đưa phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển. Từ đó, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được việc xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa cũng còn một số hạn chế: đội ngũ chuyên môn tham mưu còn thiếu tại các cấp, chủ yếu là kiêm nhiệm nên chưa đáp ứng được nhiệm vụ quản lý sử dụng, vận hành các thiết chế văn hóa; Diện tích nhà văn hóa xóm, tổ dân phố không còn phù hợp với quy mô dân số theo chủ trương sáp nhập xóm, tổ hiện nay; kinh phí đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở còn eo hẹp, kêu gọi sự hỗ trợ xây dựng các thiết chế văn hóa còn gặp khó khăn; cơ sở vật chất, trang thiết bị của thiết chế văn hóa - thể thao nhiều nơi thiếu đồng bộ, thiếu kinh phí mua sắm, sửa chữa,…Trong thời gian tới, để nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, tỉnh Thái Nguyên cần thực hiện tập trung đồng bộ một số giải pháp sau: Một là, cấp ủy, chính quyền các địa phương cần chú trọng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tổ chức quản lý nhà văn hóa, trung tâm văn hóa... Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong tham gia sử dụng, xã hội hóa việc xây dựng các thiết chế văn hóa. Phát huy tinh thần chủ động, tích cực, nỗ lực của người dân và vai trò tự quản của cộng đồng đối với sự nghiệp gìn giữ và phát triển văn hóa. Các cấp, hội đoàn thể làm nhiệm vụ tuyên truyền, vận động hội viên và nhân dân, gắn việc triển khai xây dựng nông thôn mới với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”. Đối với các xóm, tổ dân phố thực hiện chủ trương “Nhân dân và Nhà nước cùng làm”, tuyên truyền lồng ghép trong các cuộc giao ban, họp chi bộ, họp xóm, tổ dân phố... thông qua đó, thống nhất các hình thức đóng góp xây nhà văn hóa, công khai minh bạch về tài chính, bảo đảm sự công bằng giữa các hộ qua đó sẽ tạo được sự đồng thuận cao của nhân dân. Đồng thời đẩy mạnh các phong trào thi đua xây dựng xóm, tổ dân phố, tiểu khu văn hóa, phát huy quy chế dân chủ cơ sở, vận động Nhân dân thực hiện tốt các tiêu chuẩn xây dựng quy ước, hương ước cộng đồng nhằm đề ra những quy tắc chung trong việc sử dụng có hiệu quả và giữ gìn các thiết chế văn hóa. Hai là, các sở, ban, ngành và địa phương cần thực hiện nghiêm túc theo tinh thần Nghị quyết số 12/NQ-HĐND, ngày 18/5/2017 của HĐND tỉnh khóa XIII (kỳ họp thứ 4) về thông qua chương trình phát triển văn hóa, thể thao, du lịch tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2017-2020 và Công văn số 742/UBND-KGVX, ngày 12/3/2020 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc tăng cường quản lý và phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa, thể thao và di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh. Làm tốt công tác quy hoạch, tạo quỹ đất, bố trí nguồn kinh phí từ ngân sách hợp lý kết hợp với ban hành các chính sách đặc thù nhằm khuyến khích các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cá nhân đầu tư, xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao của cơ quan, đơn vị. Ba là, tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn thành lập các loại hình câu lạc bộ, đa dạng hóa các loại hình hoạt động văn hóa, thể thao phù hợp với từng tổ chức đoàn thể và với từng nhóm đối tượng, lứa tuổi, địa phương (đặc biệt là một số huyện vùng cao như Định Hóa, Võ Nhai) nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng trong việc đánh giá, bình xét, công nhận các danh hiệu văn hóa; khơi dậy và phát huy các giá trị văn hóa lịch sử, đẩy mạnh các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao trong quần chúng nhân dân. Bốn là, chủ động xây dựng kế hoạch rà soát, kiểm tra, đánh giá thực trạng các khu vui chơi giải trí dành cho trẻ em; rà soát tổng thể đánh giá toàn bộ hệ thống thiết chế văn hóa thể thao để đưa ra các giải pháp về xây dựng, quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động tại thiết chế văn hóa thể thao cơ sở. Từ đó xây dựng kế hoạch và lộ trình thực hiện để xây mới, nâng cấp, sửa chữa những nơi có cơ sở vật chất không đáp ứng được nhu cầu hoạt động và chưa đạt chuẩn. Năm là, tổ chức tập huấn, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho Ban chủ nhiệm nhà văn hóa và đội ngũ cán bộ duy trì vận hành các thiết chế văn hóa. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc sử dụng các thiết chế văn hóa, kịp thời phát hiện, khắc phục những sai lệch, tiêu cực; thường xuyên tiến hành sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm quá trình lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện, biểu dương, khen thưởng những cá nhân, tập thể có thành tích tốt trong công tác quản lý, duy trì và vận hành các thiết chế văn hóa.
ThS. Hồ Sĩ Bách
Khoa Nhà nước và pháp luật
* Tài liệu tham khảo:
Báo cáo số 227/BC-BCĐ ngày 27/01/2021 của Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tỉnh Thái Nguyên về tổng kết 20 năm thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2000-2020.
