1. Bản chất và vai trò của phương pháp chuyên gia:
Phương pháp chuyên gia, về bản chất, là việc nhà trường chủ động mời các chuyên gia, những người có uy tín, có kiến thức chuyên môn sâu rộng và kinh nghiệm thực tiễn phong phú trong các lĩnh vực khác nhau, tham gia vào quá trình giảng dạy lý luận chính trị. Việc vận dụng phương pháp này xuất phát từ nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc kết nối lý luận với thực tiễn, gắn nội dung đào tạo với những vấn đề cụ thể, bức xúc của đời sống xã hội. Trong bối cảnh tỉnh Thái Nguyên đang phát triển mạnh mẽ và đa dạng trên nhiều lĩnh vực như hiện nay, việc mời các chuyên gia tham gia phân tích, đánh giá, dự báo những vấn đề cụ thể, mang tính thời sự của từng ngành, từng địa phương là vô cùng cần thiết. Phương pháp này không chỉ cung cấp cho học viên cái nhìn đa chiều, sâu sắc về các vấn đề lý luận, mà còn giúp họ vận dụng những kiến thức đó vào giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn công tác, qua đó nâng cao hiệu quả của quá trình học tập và nghiên cứu lý luận chính trị.
2. Ưu điểm của phương pháp chuyên gia:
Kết nối lý luận với thực tiễn: Phương pháp này giúp khắc phục tình trạng dạy chay, học vẹt, đưa lý luận chính trị đến gần hơn với thực tiễn sinh động của đời sống xã hội.
Nâng cao tính hấp dẫn, sinh động cho bài giảng: Sự tham gia của các chuyên gia với những kiến thức sâu rộng, kinh nghiệm phong phú, cách trình bày lôi cuốn sẽ tạo nên sức hấp dẫn, kích thích sự hứng thú học tập cho học viên.
Cung cấp cái nhìn đa chiều, khách quan: Học viên có cơ hội tiếp cận với nhiều quan điểm, góc nhìn khác nhau từ các chuyên gia, từ đó hình thành tư duy phản biện, khả năng phân tích, đánh giá vấn đề một cách toàn diện.
Tạo môi trường học tập trao đổi, tương tác: Phương pháp này khuyến khích sự trao đổi, thảo luận giữa chuyên gia với học viên, giữa học viên với học viên, tạo nên không khí học tập sôi nổi, tích cực.
3. Thực tiễn áp dụng phương pháp chuyên gia tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên:
Nhận thức rõ những ưu điểm và hạn chế của phương pháp chuyên gia, Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên đã có những định hướng cụ thể trong việc lựa chọn, áp dụng phương pháp này vào thực tiễn giảng dạy.
Thứ nhất, lựa chọn chuyên gia: Chuyên gia có thể là các nhà khoa học, nhà quản lý, lãnh đạo các sở, ban, ngành, địa phương, những người có uy tín, am hiểu sâu sắc về lĩnh vực chuyên môn. Ví dụ, khi giảng dạy về chuyển đổi số, nhà trường có thể mời lãnh đạo Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Thái Nguyên.
Thứ hai, kết hợp với các phương pháp khác: Để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp chuyên gia, nhà trường luôn chú trọng kết hợp với các phương pháp giảng dạy khác như thuyết trình, hỏi đáp, thảo luận nhóm.
Thứ ba, vai trò chủ động của giảng viên: Giảng viên đóng vai trò chủ động trong việc lựa chọn nội dung, phân bổ thời gian hợp lý cho chuyên gia, đồng thời chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện hỗ trợ cần thiết để buổi học đạt hiệu quả cao.
Thứ tư, sử dụng học viên làm chuyên gia: Một điểm sáng tạo trong việc áp dụng phương pháp chuyên gia tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên là việc sử dụng chính các học viên có chuyên môn sâu trong lớp làm chuyên gia. Ví dụ, khi thảo luận về vấn đề phát triển kinh tế tại huyện Đại Từ, một học viên đang giữ chức vụ lãnh đạo UBND huyện Đại Từ có thể được mời chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn của mình.
Việc lựa chọn học viên làm chuyên gia mang lại nhiều lợi ích thiết thực:
- Tận dụng nguồn lực sẵn có: Phát huy tối đa kinh nghiệm, kiến thức thực tiễn phong phú của học viên.
- Tạo môi trường học tập gần gũi, thiết thực: Học viên dễ dàng chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm với nhau.
- Nâng cao tính tương tác, chủ động của học viên: Khuyến khích học viên tích cực tham gia vào quá trình học tập.
Tuy nhiên, khi áp dụng hình thức này, giảng viên cần lưu ý:
Một là, cần nắm rõ năng lực, kinh nghiệm của học viên: Lựa chọn học viên phù hợp với nội dung bài giảng.
Hai là, trao đổi, hướng dẫn trước với học viên: Chuẩn bị nội dung, hình thức, thời lượng trình bày.
Ba là, đảm bảo tính khách quan, khoa học: Kết hợp với các phương pháp khác để bổ sung, hoàn thiện kiến thức.
Như vậy, việc áp dụng phương pháp chuyên gia trong giảng dạy lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với xu thế đổi mới giáo dục hiện nay. Phương pháp này đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, khắc phục tình trạng dạy chay, học vẹt, gắn lý luận với thực tiễn sinh động, tạo môi trường học tập tích cực, chủ động và hiệu quả cho học viên. Tuy nhiên, để phương pháp này thực sự phát huy hiệu quả, nhà trường cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, khắc phục những hạn chế, đồng thời kết hợp một cách linh hoạt, sáng tạo với các phương pháp giảng dạy khác, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác đào tạo cán bộ trong giai đoạn hiện nay.
Trần Trọng Nhất
Phó Trưởng khoa Lý luận cơ sở